POLITECHNIKA WROCŁAWSKA

INSTYTUT TECHNIKI CIEPLNEJ I MECHANIKI PŁYNÓW

 

 

Miedzynarodowa Konferencja Naukowo – Techniczna

ENERGETYKA 2004

 

Wrocław 3-5 listopada 2004

Wybrzeże Wyspiańskiego 27

Tel. (071) 320 23-22

Fax. (071) 328 38 18

www.energetyka2004.pwr.wroc.pl

 

 

1.     Charakterystyka Konferencji

 

W konferencji wzięło udział 301 uczestników z kraju i zagranicy i 50 zaproszonych gości. Przedstawiono 6 wykładów plenarnych i 165 referatów wygłoszonych w sesjach tematycznych bądź prezentowanych w sesji posterowej. Referaty zostały opublikowane w specjalnych numerach czasopism naukowych: Inżynieria Chemiczna i Procesowa oraz Systems.

 

Podczas Konferencji odbyła się dyskusja panelowa na temat „Jak restrukturyzować polski sektor energetyczny, aby sprostać wyzwaniom wynikającym z integracji naszego kraju z Unią Europejską i zabezpieczyć interesy producentów, spółek dystrybucyjnych i odbiorców energii ?”, w której udział wzięli:

 

prof. Andrzej Ziębik (Przewodniczący Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN),

 Sławomir Krystek (Dyrektor Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska),

Jan Kurp, (Prezes Zarządu PKE), 

Edward Najgebauer (Prezes Zarządu Elektrowni Bełchatów S.A.),

Wojciech Tabiś (Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych),

Jerzy Łaskawiec (Wiceprezes Zarządu BOT Górnictwo i Energetyka),

Józef Szweda (Prezes Zarządu Elektrowni Opole S.A.),

Jacky Lacome (Prezes Zarządu Kogeneracji S.A.).

 

Rolę moderatorów w dyskusji panelowej pełnili profesorowie

Tadeusz Chmielniak (Politechnika Śląska) i

Kazimierz Wójs (Politechnika Wrocławska).

 

Wybitni specjaliści z branży energetycznej wygłosili następujące wykłady plenarne:

 

KURP J. (Prezes PKE), Kierunki restrukturyzacji polskiego sektora energetycznego

THEIS K. (Dyrektor VGB PowerTech), Restrukturyzacja energetyki w UE.

BAUER F. (Dyrektor Departamentu VGB PowerTech ds. Elektrowni Węglowych),

Techniki wytwarzania energii w odpowiedzi na wyzwania rynku.

PAWLIK M. (Wiceprzewodniczący Komitetu Problemów Energetyki przy Prezydium PAN),

Rozwój krajowych elektrowni na rynku rozszerzonej Unii Europejskiej.

CHMIELNIAK T. (Dyrektor Instytutu Maszyn i Urządzeń Energetycznych Politechniki Śląskiej),

Nowe technologie w energetyce.

LEWANDOWSKI J. (Dyrektor Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej),

Wybrane uwarunkowania rozwoju krajowej energetyki wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej.

 

 

  1. Wnioski i postulaty

 

Na podstawie odbytej dyskusji panelowej, wygłoszonych wykładów plenarnych, przesłanych referatów problemowych oraz odbytych dyskusji w sesjach tematycznych sformułowano następujące wnioski i postulaty:

 

  1. W następnych dziesięcioleciach, pomimo postępującej dywersyfikacji nośników, polska energetyka zawodowa powinna być nadal oparta na paliwach kopalnych, głównie na węglu kamiennym i brunatnym. Uciążliwość w postaci wysokiej emisji pyłów i zanieczyszczeń gazowych (SO2 i NOx) oraz emitowanego w dużych ilościach CO2 może być ograniczana  na drodze modernizacji istniejących bloków energetycznych i budowy nowych, wysokosprawnych, wyposażonych w skuteczne instalacje oczyszczania spalin. Konieczne jest wdrażanie nowych technologii, takich jak kotły na parametry nadkrytyczne, podawanie paliw w postaci zgazowanej, stosowanie układów parowo-gazowych, wprowadzanie w większym stopniu skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła itp.  Należy rozważyć opcję energetyki jądrowej po wcześniejszej analizie społecznej, technicznej i ekonomicznej.

 

  1. Opowiadamy się za wprowadzeniem handlu emisjami SO2 i Nox, co przyczyni się zarówno do ograniczenia emisji, jak i zredukuje koszty modernizacji i budowy instalacji oczyszczania spalin. Rynek energii elektrycznej powinien być tak zorganizowany, aby promowana była produkcja w siłowniach wyposażonych w instalacje oczyszczania spalin. Polityka właścicielska i prywatyzacyjna powinna zapewnić pozyskanie znaczących środków na inwestycje zmniejszające emisje.

 

  1. Należy stworzyć warunki do lepszego wykorzystania lokalnych zasobów energetycznych, głównie w postaci energii odnawialnej i odpadowej oraz rezerw rolnictwa. Warto promować i wspierać tzw. energetykę rozproszoną, zlokalizowaną w regionach. Konieczne jest stworzenie mechanizmów prawnych pozwalających na wykorzystanie, produkcję i handel energią odnawialną.

 

  1. Wykonanie dyrektywy Traktatu Akcesyjnego w sprawie zwiększenia udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych(7.5% w 2010 r.) wymaga opracowania jasnego programu rozwoju energetyki bazującej na tych źródłach energii. Doświadczenia wynikające z badań nakazują modyfikację dotychczasowych poglądów. Istniejące w Polsce znaczące zasoby odnawialnych źródeł energii (wodnej, wiatrowej, geotermalnej, słonecznej i biomasy różnego pochodzenia) mogą w pewnym stopniu pokryć nasze potrzeby energetyczne. Należy jednak dokładniej zinwentaryzować zasoby tych źródeł i określić ich przydatność do wykorzystania w energetyce. Warto też stworzyć warunki organizacyjne i finansowe do opracowania nowych technologii energetycznych, umożliwiających opłacalne wykorzystanie energii odnawialnej.

 

  1. Energię ze źródeł odnawialnych należy wytwarzać głównie w energetyce rozproszonej. Małe elektrownie i elektrociepłownie w terenie powinny być przystosowane do spalania i współspalania odpadów i biopaliw, a także wykorzystywać (tam gdzie jest to możliwe) energię wodną, wiatrową bądź słoneczną do produkcji energii elektrycznej i ciepła.

 

  1. W celu spełnienia wymogów zawartych w dyrektywach UE w sprawie liberalizacji rynku energii konieczna jest restrukturyzacja polskiego sektora energetycznego. Popieramy przekształcenia polegające na konsolidacji elektrowni, kopalń i spółek dystrybucyjnych, prowadzące do powstania dużych podmiotów gospodarczych zdolnych do podejmowania kosztownych inwestycji energetycznych, spełniających normy ochrony środowiska  oraz konkurencyjnych na polskim i europejskim rynku energii. Dotychczasowy model oparty na kontraktach długoterminowych i regulowanych cenach energii musi być stopniowo zastępowany konkurencyjnym rynkiem energii, organizowanym w oparciu o model rynku z regulowanym dostępem do sieci. W większym stopniu powinny być zawierane kontrakty bilateralne oraz rozwinięty rynek giełdowy zarządzany przez Towarową Giełdę Energii. W szybszym tempie powinna nastąpić restrukturyzacja Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Celowe jest stałe doskonalenie mechanizmów rynku bilansującego zarządzanego przez niezależnego operatora sieci przesyłowej.

 

  1. Poważne konsekwencje dla polskich elektrowni wynikają  z dyrektyw ograniczających emisję zanieczyszczeń gazowych. Analiza stanu aktualnego prowadzi do wniosku, że tych dyrektyw nie można wykonać przy zachowaniu obecnej struktury energetyki. Szanse na zmianę ustaleń zapisanych w traktacie akcesyjnym na drodze renegocjacji są minimalne.  Trzeba więc rozważać   konsekwencje niedotrzymania limitów emisji, wynikających z dyrektyw unijnych, brać pod uwagę import energii elektrycznej, przewidywać ogromne nakłady na modernizację przestarzałych bloków energetycznych lub we właściwym czasie uruchomić nowe elektrownie. Zwłaszcza w latach 2008 – 2016 wskutek wycofania wyeksploatowanych bloków może powstać wyraźny niedobór produkowanej w kraju energii elektrycznej. Z tego względu opcja energetyki jądrowej jest chyba nieuchronna. Trzeba więc z dostatecznym wyprzedzeniem przygotować zaplecze techniczne i zapewnić społeczną akceptację tego przedsięwzięcia. Z prognoz jednoznacznie wynika, że w latach 2008 – 2016 muszą powstać nowe elektrownie o mocy 8 – 15 tysięcy MW, aby pokryć potrzeby energetyczne z własnej produkcji. Dotychczasowe inwestycje  podejmowane z inicjatyw poszczególnych elektrowni napotykają na duże trudności,  np. realizacja nowego bloku przez ZE PAK. Konieczne jest więc stworzenie mechanizmów prawnych do inwestowania, a zwłaszcza kredytowania dużych inwestycji energetycznych.

 

Rozwój energetyki musi być w sposób ciągły wspierany badaniami naukowymi. Należy w pełni wykorzystać potencjał naukowy uczelni i ośrodków naukowych w rozwoju krajowej energetyki, w tym przede wszystkim problematyki związanej z restrukturyzacją tego sektora, modernizacją, wdrażaniem nowych technologii wytwarzania energii, zapewniających większą sprawność i mniejszą emisję zanieczyszczeń.

 

Kierujemy te postulaty do władz rządowych i samorządowych, a za pośrednictwem mediów do społeczeństwa polskiego, aby przedstawić stanowisko wybitnych specjalistów branży energetycznej – naukowców i praktyków - w sprawie przyszłości polskiej energetyki. Wskazujemy konieczne kierunki restrukturyzacji i rozwoju polskiej energetyki oraz nadajemy sygnał o przewidywanych zagrożeniach, zarówno w zakresie zaspokojenia potrzeb na energię elektryczną, jak i ochrony środowiska przed negatywnymi skutkami związanymi z produkcją energii. Stanowczo podkreślamy, że zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju wymaga jasno i konkretnie sformułowanej polityki energetycznej Polski oraz realizacji długofalowych działań modernizacyjnych, inwestycyjnych i  społecznych, takich jak wykorzystanie rezerw rolnictwa, skoncentrowanie badań naukowych na opracowaniu nowych technologii energetycznych czy uzyskanie społecznej zgody na energetykę jądrową. Proces tworzenia europejskiego wewnętrznego rynku energii elektrycznej stwarza wyzwania i zagrożenia (ale też szanse sukcesu) w zakresie technologii, organizacji, ekonomii, stosunków własnościowych i oddziaływania na środowisko. Dla zapewnienia konkurencyjności polskiej elektroenergetyki konieczne jest pilne podjęcie inwestycji umożliwiających wdrażanie najlepszych dostępnych technologii (BAT). Słabość kapitałowa przedsiębiorstw sektora energii elektrycznej skłania do przyśpieszenia procesów konsolidacyjnych w podsektorze dystrybucyjnym, tworzenia silnych grup wytwórców (wykorzystując istniejące struktury BOT i PKE) wraz z tworzeniem struktur zintegrowanych pionowo, co jest powszechną praktyką w organizacji przedsiębiorstw energetycznych krajów UE. Skuteczna integracja kapitałowa i regulacje antymonopolowe zabezpieczą ochronę konsumenta i stworzą pozytywne impulsy dla całej gospodarki. Polityka państwa musi bazować zarówno na skutecznych mechanizmach regulacyjnych, strategicznej wizji rozwoju – zwłaszcza sektorów infrastrukturalnych – jak i uwzględniać uwarunkowania społeczne przez ochronę miejsc pracy. Celami strategicznymi tej polityki musi być harmonizacja z natury sprzecznych celów: zwiększenia konkurencyjności gospodarki przez minimalizację cen nośników energii, ochrony środowiska i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.

 

 

 

 

W imieniu organizatorów Konferencji

 

 

1. Prof. Tadeusz Luty - Rektor Politechniki Wrocławskiej

 

2. Prof. Andrzej Ziębik -  Przew. Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN

 

3. Prof. Maciej Pawlik - Wiceprzew. Komitet Problemów Energetyki przy Prez. PAN

 

4. Sławomir Krystek – Dyr. Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska

 

5. Jerzy Łaskawiec - Wiceprezes BOT Górnictwo i Energetyka

 

6. Edward Najgebauer - Prezes Zarządu Elektrowni Bełchatów S.A.

 

7. Roman Walkowiak – Prezes Zarządu Elektrowni Turów S.A.

 

8. Józef Szweda - Prezes Zarządu Elektrowni Opole S.A.

 

9. Jacky Lacombe – Prezes Zarządu Kogeneracji S.A.

 

10. Prof. Tadeusz Chmielniak – Politechnika Śląska

 

11. Prof. Janusz Lewandowski – Politechnika Warszawska

 

12. Prof. Jacek Malko – Politechnika Wrocławska

 

13. Dr hab. Kazimierz Wójs, prof. PWr. - Przew. Komitetu Organizacyjnego